Duurzaam bodembeheer combineren met koolstofvastlegging

Voorheen werd verondersteld dat houtige en vezelige organische stofdeeltjes, zoals in compost en stro, het langst in de bodem achterblijven. Dit materiaal wordt in de loop van 1 tot 10 jaar geleidelijk afgebroken door het bodemleven. Verse gewasresten en mest daarentegen worden snel afgebroken, binnen een jaar, waarbij een deel van de koolstof wordt opgenomen door het bodemleven en een deel als CO2 de lucht in gaat (ademhaling door het bodemleven). Deze kennis impliceert dat je voor maximale koolstofvastlegging het beste veel moeilijk afbreekbare organische materialen moet aanvoeren.

Uit nieuwe, wetenschappelijke inzichten echter blijkt echter dat makkelijk afbreekbare resten van dode micro-organismen het meest belangrijk zijn voor de koolstofvastlegging. Als deze zeer kleine organische deeltjes ingesloten raken tussen kleiplaatjes zijn ze beschermd tegen verdere afbraak en blijven ze wel 10 tot 1000 jaar in de grond aanwezig. Veel langer dus dan houtige organische stofdeeltjes. Als dit klopt, dan kan dat consequenties hebben voor het organisch stofbeheer en de keuze van organische materialen ten behoeve van koolstofvastlegging in de bodem. Om meer informatie te krijgen over dit fenomeen, verzamelen studenten grote aantallen grondmonsters uit praktijkpercelen en proefvelden. Anders dan bij de gangbare organisch stofanalyse, worden in het laboratorium eerst de grove en de zeer fijne organische stoffracties van elkaar gescheiden en vervolgens afzonderlijk gemeten. Daarnaast doen de studenten berekeningen aan de koolstof- en stikstofdynamiek en maken onderzoekers een DNA-profiel van het bodem-microbioom. In dit project werken de vier groene hogescholen nauw samen bij de uitvoering van de diverse analyses en berekeningen. Alle protocollen worden onderling afgestemd en de data bijeengebracht in een gezamenlijke database. De verzamelde gegevens kunnen bijdragen aan de zienswijze dat de beste koolstofvastlegging wordt bereikt door de aanvoer van makkelijk afbreekbare organische materialen, zoals verse gewasresten, als voedsel voor het microbiële bodemleven. Daarmee groeit de microbiële biomassa, die na het afsterven door binding aan kleideeltjes verwordt tot de meest stabiele vorm van organische stof, waarin de koolstof voor 10 tot 1000 jaar in de bodem wordt vastgelegd.

In samenwerking met Regieorgaan SIA en het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit